Podjęcie pracy przez osobę niepełnoletnią jest dopuszczalne przez obowiązujące w naszym kraju przepisy – ale wyłącznie na szczególnych warunkach. Kodeks pracy mówi, że pracownik młodociany jest osobą, która ukończyła 15 lat, ale nie przekroczyła 18. roku życia. Nie może być ona jednak zatrudniona na każdym stanowisku — w ramach umowy o pracę zatrudnianie młodocianych jest możliwe jedynie w celu przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy) lub do wykonywania lekkich prac. Koniecznym wymogiem jest ukończenie przez młodocianego ośmioletniej szkoły podstawowej. Pracownicy przed 18. rokiem życia są więc objęci szczególną ochroną. Jakie jeszcze warunki musi spełnić ich pracodawca?
Pracownik młodociany a obowiązki BHP
Przede wszystkim, aby mógł przystąpić do pracy, pracownik młodociany musi przejść badania lekarskie i uzyskać orzeczenie wykluczające jakiekolwiek przeciwwskazania do jej podjęcia. Następnie konieczne jest ukończenie wstępnego szkolenia BHP obowiązującego w miejscu zatrudnienia. Młodociani, tak jak wszyscy pracownicy podlegają obowiązkowemu szkoleniu BHP w pełnym zakresie, tj. pełnemu szkoleniu wstępnemu przed przystąpieniem do pracy, a następnie szkoleniom okresowym. W przypadku ucznia, którego praktyczną naukę organizuje szkoła, a pracodawca jest stroną tylko go przyjmującą, należy po pierwsze ustalić zasady podlegania szkoleniom z zakresu BHP w umowie zawartej między szkołą a pracodawcą. Jeżeli brak tych regulowań, uczeń ten, zgodnie z regulacjami BHP, podlega bezwzględnie instruktażowi stanowiskowemu.
Ograniczenia występują także w zakresie czasu pracy: dzienny czas pracy pracownika młodocianego w wieku do 16 roku życia nie może przekraczać 6 godzin na dobę, a powyżej 16 roku życia maksymalnie wynosić może jedynie 8 godzin. Młodocianego nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pora nocna dla młodocianego przypada pomiędzy godziną 22:00 a 06:00 rano. Kodeks pracy informuje także, że przerwa w pracy młodocianego obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin. Tygodniowa natomiast to minimum 48 h odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę.
Jeśli osoba zatrudniona wciąż jest uczniem, to czas poświęcany na naukę wliczany jest do czasu pracy. W przypadku, kiedy wynosi on więcej niż 4,5 godziny na dobę, młodocianemu przysługuje przerwa w wymiarze 30 minut.
Kodeks pracy nakazuje pracodawcy także zapewnienie zatrudnionym pomocy w przystosowaniu się do prawidłowego wykonywania obowiązków zawodowych. W tym celu można np. wyznaczyć opiekuna. Pracodawca, chcąc zatrudnić pracownika młodocianego, musi w pierwszej kolejności ustalić w regulaminie pracy wykaz prac lekkich. Wykaz ten określa po uzyskaniu zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy. Powinien on zostać zatwierdzony przez właściwego inspektora pracy. Wykaz lekkich prac nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym, czyli zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. prac związanych z nadmiernym wysiłkiem fizycznym. Zatrudniając osobę młodocianą, pracodawca zobowiązany jest do zapoznania jej z omawianym wykazem. Kodeks pracy wskazuje ponadto, iż praca lekka nie może powodować zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego, a także nie może utrudniać młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego.
W naszej firmie przeprowadzamy różne szkolenia BHP dla pracodawców z uwzględnieniem przepisów z kodeksu pracy – pełną ofertę można znaleźć pod tym adresem.